Với lịch sử lâu dài, ông cha ta đã khai thác gỗ từ thiên nhiên để chế tác ra các công cụ, sản phẩm phục vụ cho đời sống. Một trong những loại gỗ quý hiếm được sử dụng rộng rãi cho đến ngày nay chính là gỗ gụ, hay còn gọi là gỗ gõ mật, đặc biệt là ở miền Nam. Chắc hẳn nhiều người vẫn còn băn khoăn về loại gỗ này. Vậy, gỗ gụ là gì? Nó có tốt không? Làm sao để nhận biết gỗ gụ? Và ứng dụng của nó trong đời sống thế nào? Trong video này, Đồ Gỗ Đỗ Tĩnh sẽ giải đáp tất cả các thắc mắc trên.

Gỗ gụ là gì?

Gỗ gụ là một loại cây thân gỗ lớn thuộc chi Sindol, họ Đậu, với tên khoa học là Sindol tokit. Cây trưởng thành có chiều cao từ 15 đến 25 mét và đường kính thân từ 0,5 đến 0,8 mét. Vỏ ngoài của cây có màu nâu sẫm, có đốm xám và đen, nứt ngang dọc. Tán cây xòe hình ô, lá kép, có hình trái xoan hoặc bầu dục, dài khoảng 10 đến 15 cm. Hoa của cây có hình trùy, dài từ 10 đến 15 cm, màu vàng hung. Mùa hoa nở vào đầu tháng 3 đến tháng 5, và quả chín vào tháng 7 đến tháng 9. Quả hình bầu dục, mỗi quả thường chỉ có một hạt.

Cây gỗ gụ sinh trưởng ở các vùng rừng rậm nhiệt đới, nơi có độ ẩm cao và đất dày. Tuy nhiên, hiện nay cây gỗ gụ đang bị đe dọa do khai thác quá mức, khiến số lượng trong tự nhiên giảm mạnh. Gỗ gụ hiện nay đã được liệt vào sách đỏ thế giới (2009) và sách đỏ Việt Nam (2007) với mức độ nguy cấp. Việc khai thác gỗ gụ đang bị hạn chế vì mục đích thương mại. Các dự án gây trồng lại gỗ gụ đang được triển khai, nhưng gỗ gụ phải đạt độ tuổi hơn 100 năm mới có thể khai thác. Với nhu cầu sử dụng cao, số lượng gỗ gụ trong tự nhiên ngày càng khan hiếm, dẫn đến giá trị của gỗ gụ sẽ tiếp tục tăng cao trong tương lai.

Gỗ gụ thành phẩm có gì đặc biệt?

Gỗ gụ khi khai thác có màu vàng, sau một thời gian chuyển sang màu nâu đỏ hoặc nâu đậm, tùy theo độ tuổi của cây. Gỗ gụ có mùi hơi chua, nhưng không hăng, và có tỉ trọng lớn nên rất nặng và chắc chắn. Vì vậy, gỗ gụ được xếp vào nhóm gỗ quý hiếm như chắc, mun. Gỗ gụ có vân gỗ đẹp, thớ gỗ thẳng, mịn, ít bị cong vênh và mối mọt, độ bền cao. Vì thế, gỗ gụ được sử dụng rộng rãi trong ngành sản xuất đồ gỗ nội thất cao cấp như bàn, ghế, sập, tủ, giường, đồ thờ cúng, và nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ khác.

Các loại gỗ gụ ở Việt Nam:

Ở Việt Nam, gỗ gụ không được phân loại theo tên khoa học mà theo nơi sản xuất. Các loại gỗ gụ phổ biến là:

Trong đó, gụ ta và gụ mật là hai loại gỗ gụ được khai thác tại Việt Nam, còn gụ căm, gụ Lào, và gụ Nam Phi được nhập khẩu từ các quốc gia khác.

Ứng dụng của gỗ gụ:

Gỗ gụ được sử dụng trong nhiều lĩnh vực như xây dựng nhà cửa, đóng thuyền, và chế tác đồ gỗ nội thất. Vỏ cây gỗ gụ còn được sử dụng để nhuộm lưới đánh cá và làm thuốc trong y học cổ truyền. Hoa của cây gỗ gụ cũng là nguồn mật tốt cho ong.